Karabük’ün Eskipazar ilçesindeki Hadrianopolis Antik Kenti’nde sürdürülen kazılarda, milattan sonra 5. yüzyıla ait “Ludus Latrunculi” ve “Doudecim Scripta” oyunlarında kullanılan oyun taşları gün yüzüne çıkarıldı.
Geç Kalkolitik, Roma ve Erken Bizans dönemlerinde yerleşim yeri olarak kullanılan antik kentte, Kültür ve Turizm Bakanlığının Geleceğe Miras Projesi kapsamında Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Çelikbaş’ın başkanlığında yürütülen 2024 yılı kazı ve restorasyon çalışmaları sona erdi.
Kiliselerin tabanında, birçok hayvanın tasvir edildiği mozaiklerle ünlenen ve bu nedenle “Karadeniz’in Zeugması” şeklinde adlandırılan antik kentte, şimdiye kadar iki hamam, iki kilise, bir savunma yapısı, kaya mezarları, tiyatro, bir kemerli ve kubbeli yapı, anıtsal kültik niş, sur, villa, diğer anıtsal binalar ile bazı kült alanları gibi yapılar bulundu.
2024 kazı çalışmalarında son olarak 5. yüzyıla ait, “Ludus Latrunculi” ve “Doudecim Scripta” oyunlarında kullanılan oyun taşları gün yüzüne çıkarıldı.
Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersin Çelikbaş, 2024 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında yapılan arkeolojik kazılarda dikkat çekici bulgulara ulaştıklarını açıkladı.
Doç. Dr. Ersin Çelikbaş, “2024 yılı Kültür ve Turizm Bakanlığımızın geleceğe miras projesi kapsamında çalışmalarımızı sonlandırdık. 2025 yılında çalışmalarımıza tekrar devam edeceğiz. 2024 yılı çalışmalarımızda önemli arkeolojik bulgular ve buluntulara rastladık. Bu buluntulardan iki tanesi ise kemik objelerdi. Bu kemik objeler mercimek formunda disk şeklinde, yuvarlak dairesel objeler. Üzerinde semboller var. Dört kollu bir sembol var. Bir tanesinde ise sekiz kollu bir sembol var. Bu kolların ucunda kazıma tekniğiyle yapılmış noktalama işaretleri var. Bunlar aslında o taşların yani oyun taşlarının oynayan kişi tarafından stratejisini belirlemeye yardımcı olan semboller. Peki bu oyunlar nedir? Bu oyunlar antik dönemde “Ludus Latrunculi” ve “Doudecim Scripta” olarak bildiğimiz ve Roma’da sevilerek oynanan oyunlardı. Bunlar genellikle kemik taşlarla oynanırdı.” dedi.
Ele geçen objelerin milattan sonra 5. yüzyıla ait olduğunu belirten Doç. Dr. Çelikbaş, “Bu oyunların oynanma yöntemlerine, içeriğine baktığımız zaman bunların askeri stratejiye dayanan oyunlar olduğunu görmekteyiz. Ele geçen objeler milattan sonra 5. yüzyıla ait. 5. yüzyıl bizim için önemli. Çünkü Hadrianopolis’te milattan sonra 2. yüzyılda biz bir askeri karargâhın varlığını zaten önceki yıllarda yapmış olduğumuz çalışmalarda tespit etmiştik. Bu ortaya çıkan küçük buluntular ise bu askeri varlığın uzun yıllar boyunca Hadrianopolis’te varlığını koruduğunu bize göstermektedir. Tek objeyle bunu belirtmek mümkün değil ama çeşitli askeri karargâhı olduğunu gösteren objelerin varlığının ortaya çıkması bu askeri birliğinin ve hatta bunun süvari birlik olduğunu da söyleyebiliriz. Bu birliğin yaklaşık 200 ya da 300 yıl boyunca varlığını koruduğunu işaret ediyor.” diye konuştu.
Antik dönemde bu oyunların genellikle askerler tarafından oynandığını ve oyunların askeri strateji öğrenmeye yönelik bir araç olarak kullanıldığını belirten Doç. Dr. Çelikbaş , “Oyunlar hususuna tekrar dönecek olursak, bu oyunlar, askeri stratejiye dayanan oyunlar. Oynayan kişilerin de büyük ihtimalle asker kökenli olması gerekiyor. Günümüzde de yine askeri stratejiye dayanan benzer oyunlar bulunduğunu söyleyebiliriz. Yani antik dönemde bu taşlarla oynanan oyunlarla günümüzde oynanan oyunları kıyasladığımızda aslında benzerlik olduğunu söyleyebiliriz. Nedir bunlar? Günümüzde oynanan dama. Bu da bir strateji oyunudur. Yine amiral battı da bir strateji oyunudur. Dijital oyunlara baktığımızda günümüzde mayın tarlası yine bir askeri strateji oyunu olduğunu söylemek mümkün. Bu oyunlar arasında günümüzle benzerlikler ve bağ kurulabilir. Antik dönemden günümüze isimleri değişse de aslında bu oyunların hepsinin askeri stratejiye dayandığını belirtebiliriz.” şeklinde konuştu.